بانک پرسشنامه و فایل‌های علمی و پژوهشی

آموزش و پرورش زیر بنای توسعه اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هر جامعه ای است. یکی از بارزترین خصوصیات عصر حاضر، تحولات شگرف و مداومی است که در گستره علوم به چشم می خورد. این تغییرات در زمینه تعلیم و تربیت منجر به ایجاد دیدگاهها و روش های نوینی گردیده است که نظام های آموزشی را به پرورش افراد مولد علم و تکنولوژی ترغیب می کند. بی تردید هیچ نظام آموزشی نمی تواند صد در صد به اهداف آموزشی خود برسد. ولی موفق بودن هر نظام آموزشی به نزدیک تر شدن هر چه بیشتر، به اهداف تعیین شده بستگی دارد. برای نزدیک تر شدن به اهداف نظام آموزشی، می بایست عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی را شناخت و تأثیر آن را افزایش دهد. بررسی عوامل موثر بر پیشرفت و ترقی جوامع پیشرفته نشان می دهد که همه این کشورها از آموزش و پرورش توانمند و کارآمد برخوردار بوده اند. یکی از آفت های آموزشی و پرورشی خانواده هاکه هر ساله به میزان زیادی از امکانات، منابع و استعدادهای بالقوه انسانی و اقتصادی را تلف می کند و تأثیر غیر قابل جبرانی را در ابعاد مختلف به جای می گذارد پدیده افت تحصیلی است (مرتضوی زاده، 1382). آموزش و پرورش به عنوان يك نظام آموزشي در هر جامعه‌اي با صرف هزينه فراوان تعليم و تربيت فرزندان واجب التعليم آن جامعه را به عهده دارد. انتظار مي رود كه محصولات نهايي اين سازمان در آينده از كارآيي و بهره وري كافي برخوردار باشند. یکی از عواملی که موثر بر عملکرد تحصیلی می باشد هوش معنوی است (الوانی، ۱۳۷۰). امروزه عوامل مختلفی بر روی عملکرد تحصیلی تاثیر می گذارد. در این تحقیق به دوعامل هوش معنوی[1] و سلامت روان[2] پرداخته می شود.

از انجایی که هوش معنوی یکی از نیاز های درونی انسان بوده و برخی از صاحبنظران، آن را متضمن بالاترین سطوح زمینه های رشد شناختی – اخلاقی و تلاش همواره آدمی برای معنا بخشیدن به زندگی و پاسخ به چرا های زندگی می دانند و هوش معنوی را به عنوان زیر بنای باورها،در زمینه های گوناگون به ویژه ارتقا و تامین سلامت روانی، شادکامی، رضایت، انگیزش بالا می دانند. پس توجه به هوش معنوی به عنوان یکی از عواملی که می تواند بر بهره وري کارکنان تاثیر بگذارد از اهمیت بالایی بر خوردار است هوش معنوی را به این صورت تعریف می کنند: هوشی که از طریق آن مسائل مربوط به معنا و ارزش های را حل می کنیم، هوشی که فعالیت ها و زندگی ما را در زمینه ای وسیع تر، غنی تر و معنادار قرار می دهد. هوشی که به ما کمک می کند بفهمیم کدام اقدامات یا کدام مسیر معنادار تر از دیگری است درمتونعلمي،هوشبه عنوانيکمفهومعمومي جهانشمولکهباتواناييادراکيارتباطدارد،تعريفشده است اينمفهوم،عموماًبهتوانايييادگيريوتفکر مرتبطبودهوغالباًبرايتوصيفبهکارگيريمهارتهاووقايع به کاررفتهاست..افرادازنظرسطحهوشباهممتفاوتند که اينتفاوت،ناشيازترکيبمتغيرفطري،وراثتوويژگيهاي اکتسابيآنهاست. پیشرفت صنعت و تکنولوژی، قدرت و ثروت را افزایش داده ولی امکان زندگی با آرامش وصلح و اطمینان را از انسان سلب کرده است. در حقیقت کیفیت فدای کمیت شده و اعتدال و تناسب کنار رفته و بیماری های عصبی-روانی و روان تنی جانشین آن شده است. بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت در سال 2010 در دنیا بیش از 450 میلیون نفر از مردم از یک اختلال روحی روانی رنج می برند، هر ساله حدود 20% از بزرگسالان یک مشکل بهداشت روانی را تجربه می کنند، نزدیک به یک میلیون نفر مرتکب خودکشی می شوند و از هر 4 خانواده یک خانواده عضوی با اختلالات روانی دارند. سلامت روان برای مدت های زیادی در پشت پرده ای از انگ و تبعیض پنهان شده و اکنون پیشرفت علم بشر بستری برای بیان سلامت روان و پرداختن به آن را فراهم نموده است. از طرفی می دانیم که برای همه ی افراد سلامت روحی، جسمی و اجتماعی برای ساخت مسیر زندگی حیاتی است. همچنین ارتقاء آن در تمام دوران های زندگی لازم است.

يكي از اهداف و وظايف مهم آموزش و پرورش ايجاد زمينه براي رشد همه جانبه فرد و تربيت انسان هاي سالم، كارآمد و مسئول براي ايفاي نقش در زندگي فردي و اجتماعي است. از آنجايي كه دانش آموزان به عنوان ركن اساسي نظام آموزشي كشور، در دستيابي به اهداف نظام آموزشي نقش و جايگاه ويژه اي دارند، توجه به اين قشر از جامعه از لحاظ آموزشي و تربيتي، باروري و شكوفايي هر چه بيشتر نظام آموزشي و تربيتي جامعه را موجب مي گردد. با اين وجود از كل دانش آموز اني كه وارد سيستم آموزش و پرورش مي شوند، تعداد كمي از آنها مي توانند استعدادهاي خود را شكوفا سازند و در اين عرصه موفق گردند و به اصطلاح عملكرد تحصيلي خوبي از خود نشان دهند. يكي از عوامل بسيار مهم و اثرگذار در عملكرد تحصيلي دانش آموز ان عوامل روان شناختي آنان است و از جمله ويژگي هاي روان شناختي مهمي كه عملكرد تحصيلي را تحت تأثير قرار ميدهد، هوش معنوی و سلامت روان است.

هوش معنوی به عنوان یکی از مفاهیم جدید هوش، در بردارنده نوعی سازگاری و رفتار حل مسئله است که بالاترین سطوح رشد را در حیطه های شناختی، اخلاقی، هیجانی، بین فردی و... شامل می شود و فرد را در جهت هماهنگی با پدیده های اطراف و دستیابی به یکپارچگی درونی و بیرونی یاری می نماید. این هوش به فرد دیدی کلی در مورد زندگی و همه تجارب و رویداد ها می دهد و او را قادر می سازد به چهارچوب بندی و تفسیر مجدد تجارب خود پرداخته، شناخت و معرفت خویش را عمق بخشد. (نادری،1389) از انجایی که هوش معنوی یکی از نیاز های درونی انسان بوده و برخی از صاحبنظران، آن را متضمن بالاترین سطوح زمینه های رشد شناختی – اخلاقی و تلاش همواره آدمی برای معنا بخشیدن به زندگی و پاسخ به چرا های زندگی می دانند و هوش معنوی را به عنوان زیر بنای باورها،در زمینه های گوناگون به ویژه ارتقا و تامین سلامت روانی، شادکامی، رضایت، انگیزش بالا می دانند.هوش معنوی را به این صورت تعریف می کنند: هوشی که از طریق آن مسائل مربوط به معنا و ارزش ها را حل می کنیم، هوشی که فعالیت ها و زندگی ما را در زمینه ای وسیع تر، غنی تر و معنادارتری قرار می دهد. هوشی که به ما کمک می کند بفهمیم کدام اقدامات یا کدام مسیر معنادار تر از دیگری است.

عوامل دیگر در این تحقیق سلامت روان استامروزه در سراسر جهان بر اهميت سلامت رواني تأكيد مي شود و روز به روز با انجام تحقيقات وسيع و گوناگون اهميت و نقش آن در زندگي فردي و اجتماعي آشكار تر مي گردد، بطوريكه سال 2001 ميلادي از طرف سازمان جهانی، تحت عنوان سال جهاني سلامت رواني اعلام گرديد. سازمان مذكور در اين سال شعار «غفلت بس است ، مراقبت كنيم» را جهت آشكار تر ساختن اهميت موضوع مطرح نمود (سازمان بهداشت جهاني 2001 به نقل از اقاجاني 1381). اين امر نشان مي دهد كه سلامت رواني موضوعي است كه بايد مورد توجه قرار گيرد، يكي از دلايل اهميت آن شيوع روز افزون ابتلاء به انواع اختلالات رواني است. در واقع عمده ترين هدف سلامت رواني پيشگيري است. به همين دليل متخصصين سلامت رواني آموزش پيش گيرانه در سازمانها را مورد توجه بسيار قرار مي دهند. سلامتي بخش اصلي يك زندگي شاد است و سازمانها نقش مهمي در آگاه ساختن کارکنان پيرامون مسائل بهداشتي، سلامتي و آموزش علوم زندگي به آنان دارند. راهکارهای فراشناختی در مدارس، زمینه درگیری را فراهم می آورد، سازندگی و خلاقیت را به اوج می رساند، پختگی و بلوغ فکری و مسئولیت پذیری اجتماعی را در افراد بالا می برد، حس اعتماد به نفس را در جهت یادگیری رفتارهای مثبت تقویت می کند، بنابراین توسعه دانش و توانایی های شناختی به رفتارهای مسئولانه فرد کمک می نماید، وازآنجایی که جوامع در حال پیشرفت، نیازمند افرادی مسئول و خودکفا است بنابراین انسان های امروز باید بیش از پیش مسئولیت زندگی و سرنوشت خود را بپذیرند وباید برای رسیدن به این هدف درسنین حساس نوجوانی سعی و برنامه ریزی دقیق شود بنابراین با توجه به بیان مساله مطرح شده محقق به بررسی ارتباط بین بین هوش معنوی و سلامت روان با عملکرد تحصیلی دانش آموزان پسر هنرستانهای شهر ساری می پردازد؛ بنابراین با توجه به مطالب مطرح شده، محقق می خواهد بداند که آیا بین هوش معنوی و سلامت روان با عملکرد تحصیلی دانش آموزان پسر هنرستانهای شهر ساری ارتباطی وجود دارد.