بانک پرسشنامه و فایل‌های علمی و پژوهشی

امروزه مسائلی چون افزایش فشارهای رقابتی، دشواری‌های کسب‌وکار، محدودیت منابع، پیچیدگی‌های فنّاورانه، تخصصی شدن کارها، شتاب تحولات محیطی، عدم اطمینان به آینده افزایش هزینه‌ها، بزرگ شدن بیش‌ازاندازه برخی از سازمان‌ها (به‌ویژه در بخش عمومی) و نیز محدودیت‌های قانونی سبب شده است تا سازمان‌ها در الگوهای مدیریتی خود تجدیدنظر کرده و برای دست‌یابی به مزیت‌های رقابتی در دنیای کنونی کسب‌وکار، به استراتژی‌های جدید روی‌آورند. یکی از این استراتژی‌ها، تمرکز بر شایستگی‌های اصلی و واگذاری انجام بسیاری از فعالیت‌ها به منابع خارج از سازمان (برون‌سپاری) است.

برون‌سپاری راهی نوین برای حل مشکلات سازمان‌ها است و موجب کوچک شدن همراه با کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری و کیفیت خدمات، ایجاد اشتغال مؤثر در بخش خصوصی،‌انتقال فناوری، جذب سرمایه‌گذار، ایجاد درآمد می‌گردد. برون‌سپاری ابزاری قدرتمندی است که در صورت استفاده درست، می‌تواند کامیابی سازمان را به همراه داشته باشد؛ اما چنانچه در استفاده از این ابزار قدرتمند دقت و تأمل کافی صورت نگیرد، نه‌تنها هیچ‌یک از منافع مورد انتظار حاصل نمی‌شود، بلکه آسیب‌ها و خسارات جبران‌ناپذیری بر منافع (بلندمدت) سازمان وارد می‌شود.

امروزه مديران دريافته‎اند که بايد از تصدي‌گري‌هاي بي‌حاصل كه فعالیت‌های واقعي آن‌ها نيستند، دست كشيده، از نقش كنترلي خود کاسته و به نقش‌هاي مذاکره گر، پشتيبان، تحليلگر، راه‌حل دهنده و كمك دهنده بيفزايند. در اين شرايط است که برون‌سپاری فعاليت‎هاي سازمان به‌عنوان ضرورتي اجرايي و يك راهبرد اجتناب‌ناپذیر براي سازمان‎ها مطرح مي‎شود.

مديران خواهان شركت‌ها و سازمان‎هايي مي‎باشند كه لاغر، چابك، انعطاف‌پذير، پاسخگو، رقابت گر، مبتكر، كارآمد، مشتري دوست و سود‌آور باشند. ‌سازمان‌هاي كوچك انعطاف‌پذيرتر و اقدامات جايگزين روش‌های سرمايه‌گذاري شده و مديريت آن‌ها ارگانيك و پويا است و نوآوري، خلاقيت،‌ و ابتكار عمل در آن‌ها تشويق مي‌شود. تجديد سازمان با رعايت اين نكته در شركت‌هاي متوسط و کوچک نيز آغازشده است اكنون در دنياي کسب‌وکار اولاً كار را به محیط‌هایی كه انسان‌ها هستند مي‌برند و ثانياً کارهایی را كه پيشرفت در آن‌ها محدود بوده و فرصت رسيدن شاغل به سيستم‌هاي تخصصي و مديريت ارشد را فراهم نمي‌كند، از شركت‎ها و سازمان‎ها جدا ساخته و از طريق بخش‌هاي بيرون تأمین مي‌نمايد براي احياي هر نهادي و بازگرداندن آن به وظايف واقعي کارهاي زير لازم است: رها کردن كليه كارهايي كه قابليت انجام ندارند و يا هرگز كارساز و گره‌گشا نبوده‌اند و نيز دست كشيدن از اموري كه دوران ثمربخشي آن‌ها بسر آمده و ديگر نمي‌توانند فايده‌اي در برداشته باشند، تأکید کردن روي امور كارساز و متمركز ساختن فعالیت‌ها روي اموري كه موجبات بهبود و تقويت توانايي سازمان براي انجام وظايف آن را فراهم مي‌سازند و تجزیه‌وتحلیل علل موفقيت‌ها ناتمام و شكست‌ها و ناكامي‌ها را میسر می‌سازد.

در مديريت نوين و اقتصاد پويا به دنبال اقدام براي جبران ضعف‌ها هستند. ازجمله اين اقدامات، كارا كردن شركت‌ها، سازمان‎ها و مؤسسات و حركت به‌سوی واگذاري فعالیت‌ها به بخش خصوصي به‌منظور افزايش بهره‌وري مي‌باشد. مطالعات نشان داده كه امروزه سازمان‌ها برون‌سپاري را به‌عنوان يك ضرورت اجرايي در نظر مي‌گيرند و بسياري از خدمات را جهت واگذاري برنامه‌ريزي مي‌نمايند. با توجه به برنامه توسعه سوم و بخصوص برنامه چهارم و عزم دولت براي كاهش تصدي‌گري اين ضرورت بر دوش سازمان‌ها و شركت‌هاي دولتي و شبه‌دولتی است كه به مسئله برون‎سپاري در چارچوب ضوابط اقدام کنند. برون‌سپاري به‌عنوان يك راهبرد و يا در سطحي پائین تر يك سياست اجتناب‌ناپذير جهت ارتقاء كارايي فعالیت‌ها امري ضروري مي‌باشد.

برون‏سپاري به‌عنوان يكي از ابزارهاي توسعه سازمان‏ها و ارتقاي بهره‏‏وري در قالب كوچك‏‎سازي در سال‌های اخير موردتوجه مديران و مسئولان سازمان‏ها قرارگرفته و به صورت‏هاي مختلف به اجرا درآمده است. در راستاي تأکید برنامه چهارم مبني بر ارتقاي بهره‏وري، کاهش هزينه‏ها و کوچک‏سازي شركت‏ها و مؤسسات اقدام به برون‏سپاري برخي از فعالیت‌های خود در قالب‏هاي مختلف به بخش خصوصي نموده‌اند. هم‌اکنون باگذشت چند سال از اين برون‏سپاري‎ها، لازم است ابعاد برون‎سپاري‎هاي انجام‌شده در سازمان‎ها و در فعاليت‎هاي مختلف موردبررسی قرار گيرد تا مشخص شود که آيا برون‎سپاري‎هاي صورت گرفته در جهت کارآمد کردن فعاليت‎هاي سازمان به جهت سرعت، دقت و رضايت کليه ذي‎نفعان بوده است؟ اين برون‎سپاري‎ها تا چه حد توانسته‎اند اهداف مترتب بر برون‎سپاري مانند کاهش هزينه، کارايي، کوچک‎سازي و مشتری مداری را تأمین نمايند؟

با توجه به آنچه بيان شد، مي‎توان دقت و بازنگري در فعاليت‎هاي برون‎سپاري شده، شرکت‎هاي طرف قرارداد، اشکال برون‎سپاري، فعاليت‎هاي جديد قابل‌واگذاری و درنهایت عارضه‎يابي فعاليت‎هاي برون‎سپاري شده براي دستيابي به اهداف حاکم بر برون‎سپاري و نتايج اصلي حاصل از آن به‌عنوان اهميت و ضرورت اين مطالعه بيان داشت.

از دیدگاه تومی یورا (2009) برون‌سپاری ویژگی اساسی تجدید ساختار سازمانی محسوب می‌شود که به‌طور چشمگیری مرزهای سنتی سازمان‌ها را تغییر داده است. برون‌سپاری را می‌توان «از بزرگ‌ترین جابجایی‌های ساختاری سازمان‌ها و صنعت در قرن» نامید. (ظفرنژاد، 1391)

لذا سازمان‌هایی كه کاملاً موفق هستند نيز از اين ابزار براي تجديد ساختار سازمان‌هایشان استفاده می‌کنند و مديران اين سازمان‌ها به‌عنوان يك موضوع حياتي اين موضوع را درك کرده‌اند كه ايجاد قابلیت‌های كليدي براي برآورده نمودن نيازهاي مشتري ضروري است و بايد در اين راه تلاش نمايند.

اندازه بزرگ سازمان ديگر يك مزيت رقابتي نيست. رقباي كوچك و چابك توانايي تغيير یک‌شبه صنعت و ساختار هزینه‌ها رادارند و فشار رقابت در اقتصاد جهاني شدت بيشتر پیداکرده است. زمان چرخه عمر محصولات و خدمات به‌صورت عجيبي کوتاه‌تر شده است و زمان پاسخگويي به تقاضا توسط رقبا كمتر شده است. بهبود عملكرد مالي و عمليات، كليد موفقيت در شرايط بحراني و رمز بقا است. سرمایه‌گذاران و تحليل گران به آن دسته از شیوه‌های مديريتي توجه دارند كه بتواند باصرفه باشد و متخصصان و تکنسین‌ها به‌قدر كافي وجود دارند، لذا استخدام و به‌کارگیری آنان به‌صورت تمام‌وقت منطقي به نظر نمی‌آید.

همچنین اندیشمند دیگری بنام «کواس» اذعان دارد که فعالیت تجاری هزینه‌ای دارد. اگر به بیرون از سازمان سپرده شود هزینه‌هایی برای اطمینان از صحت انجام تعهد از قبیل هزینه‌های وکیل و مشاور و کنترل کیفیت باید پرداخته شود و اگر در درون سازمان انجام پذیرد هزینه‌های متعدد اداره سازمان و صرف وقت صورت می‌پذیرد. او سپس مطرح ساخت که اگر هزینه سپردن فعالیت به بیرون از سازمان کمتر از انجام آن در درون سازمان باشد آن فعالیت برون‌سپاری می‌شود. او این هزینه را هزینه معامله یا هزینه تراکنش نام‌گذاری کرد و آن را منطق برون‌سپاری فعالیت‌های سازمانی دانست (اسکات و دیویس،2007)

همچنین باراک (2008) سازمان‌ها به دلیل اینکه تعداد زیادی از فعالیت‌های خود را به طرفین قرارداد و شرکایشان انتقال می‌دهند، مرزهایشان منقبض و بدنه کارکنان مرکزی درون سازمان که شایستگی کاری دارند و می‌توانند روی فعالیت‌هایی تمرکز کنند که بیشتر استراتژیک و دارای ارزش‌افزوده‌اند، کوچک‌تر می‌شوند. در این صورت به‌تدریج به یک هماهنگ‌کننده شبکه تبدیل و به‌خصوص وقتی با تکنولوژی ارتباطاتی نوین پشتیبانی می‌شود، تقریباً یک سازمان مجازی را تشکیل می‌دهد. جهانی‌شدن به دلیل فشارهای رقابتی به‌منظور کاهش هزینه‌ها، محرکی برای برون‌سپاری پدید آورده است. (ظفرنژاد، 1391)